Zeytincilik Tarımının Tarihi

Dünya üzerinde 60 000 senelik geçmişe sahip ve Akdeniz Havzasında doğal yayılım gösteren yabani zeytin ağacının, insan eliyle aşılanması ile kültür bitkisine dönüşmesi, filocoğrafik kanıtlara göre, yaklaşık 8 000- 10 000 yıl önce, Suriye ve Türkiye arasında kalan “Levant” bölgesinde gerçekleşmiştir. 

Bu bölgede yaşayan insanların, ilk başta bu çalı bitkisini budayarak ağaç formuna soktukları ve bu denemelerde elde ettikleri bol meyve veren ve etli zeytin çeşidini vejetatif olarak çoğalttıkları tahmin edilmektedir. 

Bu şekilde, yerleşik tarımın bu coğrafyadaki ilk çiftçi insanlar tarafından, bol, iri ve yağlı meyve verebilen bir kültür bitkisine evrilen zeytin ağacı, öncelikle kendi bölgesinde ve yakın civarında yaygınlaşmıştır. Ardından deniz yoluyla, Kıbrıs’a, Girit’e yayılmış, Libya üzerinden İtalya’ya ve Fas üzerinden de İspanya’ya yayılmıştır.

Bu zeytin fidanlarının gittikleri yerlerde oranın yabani çeşitleri ile çaprazlanmaları, hepsinin sahip olduğu genetik kimliklerin karışmasına neden olmuştur. Anadolu’da gelişen zeytin aşılaması, zeytinin kültüre alınması ve zeytinyağı üretimiyle ilgili teknik bilgiler, deniz yolu ile bu bölgelere taşınmıştır.

Günümüzde zeytin yetiştiriciliği yapılan 37 ülkede, sinonimleri ile birlikte sayısı 3000’i bulan, yaklaşık 1200 zeytin çeşidi bulunuyor ve bu sayı keşfedilmeye devam eden çeşitler ile artmaya devam ediyor.