Ayvalık'ın Zeytin Kültürü ve Tarihi

Kuzey sınırında Gömeç, güney sınırında Altınova ilçeleri ile sınırlı Ayvalık topraklarında günümüzde yaklaşık 2 milyon zeytin ağacı yaşıyor. 

Ayvalık zeytin ormanı, yüzyıllar önce çekirdekten gelişmiş yabani zeytin ağaçlarından doğal olarak oluşmuştur. Birçok canlının yaşamını sürdürdüğü el değmemiş bir yaşam alanıdır. Tahminen, kuşların yöreye taşıdıkları zeytin çekirdekleri ile hayat bulan bu zeytin ormanı, yörede çiftçiliğin ve yerleşimin oluşması ile zeytinciliğin merkezi haline gelmiştir. Şehrin oluşumu ve gelişimi zeytinin çevresinde gerçekleşmiştir. Böylelikle, zeytincilik tarımı ile Ayvalık’ta yerleşik hayata geçen halk, bu ağaçlardan daha verimli ürün alabilmek amacıyla delice zeytin ağaçlarını aşılamış ve Ayvalık zeytin çeşidi ortaya çıkmıştır.

Geleneksel Ayvalık zeytin ağacı çeşidi, sahip olduğu bu güçlü yapı sebebiyle, gerek iklim koşullarına, gerekse hastalık ve zararlı fiziksel koşullara karşı dayanıklıdır. Yaşamın ilk gününden beri ayakta olan zeytin ağacı bu dayanıklılığı ve yaşam fonksiyonlarını devam ettirmedeki kararlılığı nedeniyle “ölmez ağaç” olarak anılmaktadır. 

Ayvalık zeytinyağı, gerek duyusal, gerek kimyasal kalite özellikleri ile dikkat çeker ve dünyada bu nedenle haklı bir üne sahiptir. Sahip olduğu güçlü kimyasal yapı sayesinde, duyusal ve kimyasal kalite özelliklerini raf ömrü boyunca koruyabilir. Damakta kalıcılığa sahiptir. İçerdiği karakteristik tat ve kokular; taze yeşil badem, taze yeşil çimen, yeşil yaprak ve yeşil domatestir. Bu önemli özellikleri ile 2007 yılında “Ayvalık Zeytinyağı” coğrafi işareti almıştır. Böylelikle, yalnızca Ayvalık’ta, Ayvalık zeytin çeşidinden üretilen ve tanımlı duyusal kriterlerini sergileyen zeytinyağları “Ayvalık Zeytinyağı” coğrafi menşei işaretini taşıyabilmektedir.